Een van de laatste dagen dat het kon waarschijnlijk. De weervoorspellingen gaven aan dat het vandaag zonnig zou worden, klopt, en dat het 4 graden zou worden, klopte ook. Dus wij dachten om nog een keer buiten te eten voor het echt onder nul komt.

In het noorden van Zweden is het officieel winter geworden, bij ons in Furudal vriest het in de nachten.

Wat ze er niet bij hadden gezegd was dat het door de wind veel kouder zou aanvoelen, ijskoud eigenlijk. Eerst een route langs de riviergenomen, door de bossen met wat meren om daarna een vindskydd (windbescherming) op te zoeken voor een “fikkie en een worsie”.

Zo fantastisch om te doen. Aan een riviertje (wie hoeft te weten dat het dezelfde rivier is als die langs ons huis stroomt), volledige stilte om je heen, en geen druk om van alles te moeten zien, doen of meemaken.

Maar ja, toch maar gauw naar huis en lekker warm bij een ander “fikkie”. Ook zen!

In veel dorpen in Zweden staan de zogenaamde bakerstugas, een inimini- bakkerijtje Vroeger hadden veel mensen er ook een bij het huis, maar dat verdwijnt steeds vaker. Nu is een bakerstuga vaak en ideële vereniging die de boel onderhoud en uithuurt aan mensen. Ze populair rond de feestdagen!

Bakken is echt wel een zweeds dingetje wat door velen wordt omarmt een wordt gezien als een sociale activiteit. Ik kreeg de mogelijkheid om mee te gaan op een uitvlucht en een middagje brood bakken. Met zijn vijven en een instructrice deeg kneden, koffie drinken onder het rijzen en daarna in hoog tempo bakken, afkoelen, inpakken, schoonmaken en we naar huis. In totaal vijf uur bezig geweest voor 103 broden. Hier liggen er 20 in de vriezer.

In december ga ik nog een keer. Dan voor knäckebröd.

Een uiteraard ook eigen gemaakte pizza aan het einde

Vandaag vroeg op pad. Het zou een mooie zonnige dag worden, dus… wandelen. We zijn naar het dal van de Enå gegaan. Dit riviertje stroomt door een gebied waar we wel vaker komen. In het deel waar we vandaag liepen komen bevers voor (zie foto). Enådalen is een natuurreservaat dat vlak bij Rättvik ligt. Wandelen werd zo gemakkelijk gecombineerd met de bibliotheek en boodschappen doen.

In de nachten vriest het nu een paar graden, overdag komt het tot de +10. Wel weer tijd voor handschoenen en mutsen. Zeker ook omdat de wind uit het noorden kwam.

In het noorden van Zweden is de eerste echte sneeuw gevallen. Het is wachten op de dag dat het hier ook komt. Kan nog weken duren… of dagen. Morgen gaan we de kas opruimen en de binnen inpakken tegen de kou.

Vandaag aan de wandel geweest in het gebied achter ons huis. Het is erg prachtig maar er zijn ook veel verschillen. Er staan stok oude bomen en er zijn mooie paden. Vandaag wel een beetje voorzichtig gedaan want de Elandenjacht is begonnen.

Boris was wat nerveus. We zijn sporen tegen gekomen van andere dieren en Richard vertelde dat hij dat ook al was van het weekeinde. Misschien hebben we toch een beer, vos of wolf in de buurt wonen.

Al met al is het er prachtig maar je ziet ook de grote verschillen. Sommige delen zijn helemaal kaal. Hier zijn de bomen omgezaagd en weg gehaald. Het is tegenwoordig een flinke discussie hoe Zweden verder moet met zijn bossen. Het “leuke” is dat Sveaskog” onze grote buurman is en Sveaskog is van de Zweedse staat. Zodoende is het lastig te bepalen hoe verder want Zweden krijgt flink wat geld binnen voor het hout wat ze produceren. Voor de duidelijkheid zet ik een paar foto’s op de blog. In ieder geval wat het een fijne wandeling.

Toen ik nog in Rättvik werkte (voelt als lang geleden) begeleide ik een aantal patiënten in een groep. Deze mensen konden het goed met elkaar vinden en besloten om buiten de psychiatrie om een eigen groep te starten. De vraag of ik ze op gang wilde helpen was gemakkelijk te beantwoorden… ja natuurlijk. Ik vond het zelfs een grote eer.

En zo zijn we, sinds september, een “studiecirkel” die een keer in de twee weken bij elkaar komt. En studiecirkel houdt in dat je gebruik mag maken van een gebouw en de koffie van de gemeente, een soort van volksuniversiteit.. het enige dat je nodig hebt is een groep en een begeleider.

Iedere deelnemer heeft zichzelf een doel gesteld en praat over hoe het daarmee gaat in de groep.

Opvallend was dat er veel over eenzaamheid werd gesproken en hoe belangrijk het gevonden werd in deel uit te maken van deze groep. Hier zijn John en ik op ingestapt en hebben de mensen uitgenodigd bij ons thuis. Zij de drank, wij het eten. En dat was afgelopen zaterdagmiddag: 12 man totaal, aan een buffet van quasi nederlandse maaltijden.

Iedereen die dit leest weet natuurlijk ook wel wie er echt heeft gekookt…

Het moest er een keer van komen. We hadden al vaker nee gezegd omdat we het eigenlijk best wel eng vinden,. Je zou wel eens de verkeerde kunnen plukken… en niet meer wakker worden…

Vandaag was het dan zover… Paddenstoelen zoeken in het bos met een collega van John en haar man. Bijna elke Zweed kan het, veel doen het ook. Vandaag viel ons op dat ze weten wat ze kunnen plukken of niet, maar er relatief net zo veel verstand van hebben als wij. Ze zoeken op een aantal kenmerken. Vandaag zijn we naar trattcantarellen wezen speuren: staan in een groepje, gele steel en een waaier als onderkant.

Het was behoorlijk regenachtig in het bos, maar dat hoort een beetje bij een herfstuitje. Geparkeerd op een achteraf weggetje en dan, hop, het bos in. Niets geen pad niet, dwars door de struiken. Na vijf minuten waren John en ik de weg kwijt en hadden zelf nooit de weg meer terug gevonden. Groot verschil met Anders, die percussie wist waar het noorden ligt en dus per automatiek de weg terug kan vinden.

Vier manden vol geplukt en daarna een stukje verderop “grillen”.

Een heerlijke manier om de zondag door te brengen. Als je in het bos bent is er niets dan groen om je heen en stilte. Je ogen gefocust op het vinden van de paddenstoelen. Dan wordt het vanzelf leeg in je hoofd.

Bij thuiskomst nog sorteren, wassen, snijden, bakken, drogen en opeten.

De laatste foto die het geheel spannend maakt… krabsporen van een beer.